Mutasarrıf, Osmanlı Devleti’nin teşkilatında idari bir görev olan “ilçe valisi” anlamına gelmektedir. Kelimenin kökeni ise Arapça’da “soruşturmak” anlamına gelen “sorfa” fiilinden gelmektedir. Mutasarrıflar, bir ilçenin idaresinden sorumlu olan ve vergi toplama, adalet dağıtma, güvenliği sağlama gibi görevleri yerine getiren yetkililerdir.
16. yüzyılda Osmanlı Devleti’nde mutasarrıfların atanması merkezi yönetim tarafından yapılıyordu. Ancak 18. yüzyılda değerli toprak sahibi ailelerin bu göreve getirilmesi uygulaması başladı. Bu şekilde mutasarrıflar, kendi topraklarında yetki sahibi olmuş ve topraklarını yönetme imkanı bulmuşlardır.
Mutasarrıflar, Osmanlı’daki idari sisteminin önemli bir parçası olmuşlardır. Günümüz Türkçesi’nde ise mutasarrıf kelimesi kullanılmamakla birlikte, ilçe kaymakamları ile benzer bir görev ifa etmektedirler.
Bu makalede alt başlık bulunmayacak, sadece mutasarrıf kelimesinin ne anlama geldiği ve tarihi hakkında bilgiler verilecektir.
Mutasarrıf kelimesi Osmanlı döneminde kullanılmış bir unvanı ifade eder. Sözcük kökeni itibariyle “idare eden, düzenleyen” anlamına gelir.
Osmanlı İmparatorluğu’nda mutasarrıflar genellikle bir bölgenin idaresinden sorumlu olan memurlardı. Görevleri vergi toplamak, adaleti sağlamak ve vergi gelirlerini askerî harcamaların finanse etmekti.
Mutasarrıflar ayrıca, bölgesel sorunların çözümünde ve o bölgedeki tarım, ticaret ve sanayiye destek olmak için çalışırlardı. Bu nedenle, mutasarrıflar toplumsal, ekonomik ve siyasi açıdan önemli bir role sahipti.
Mutasarrıf unvanı günümüzde kullanılmamaktadır, ancak Osmanlı İmparatorluğu’nun tarihinde önemli bir yer tutar.
